Yozgat’ta yapılan arkeolojik çalışmalarda 87 yeni yer tespit edildi

SEYFİ ÇELİKKAYA

Yozgat Bozok Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hacer Sancaktar, 2017 yılında başlattıkları ve 14 ilçede arkeolojik alanlara yönelik yüzey araştırma çalışmaları yürüttüklerini söyledi. Sancaktar, 2022 yılına kadar devam eden çalışmalar sonucunda 294 alanda arkeolojik belgeleme çalışmaları yapıldığı 87 yeni yerleşimin ise tescilinin önerildiği bilgisini verdi.

Yozgat Bozok Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından hazırlanan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ile yürütülen ‘Yozgat İli ve İlçelerinde Arkeolojik Yüzey Araştırması’ konulu proje çalışmalarının tamamlanmasının ardından, raporlama çalışmalarının da sonuna gelindi. 2017 yılında başlatılan ve 2022 yılına kadar devam eden çalışmalar kapsamında toplam 14 ilçede yüzey araştırması yapıldı. 294 alanda arkeolojik belgeleme çalışmaları yapıldı, 87 yeni yerleşim tescile önerildi.

Yozgat’ın Büyüknefes köyündeki antik kentin Frigler, Hititler, Romalılar, Bizanslılar gibi birçok medeniyete de ev sahipliği yaptığı kaydedildi. Yozgat Bozok Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hacer Sancaktar, Galatların başşehri Tavium Antik kenti kalıntılarının yer aldığı Yozgat Merkez Büyüknefes köyünde, yıllar önce antik kente ait birçok parçanın çeşme, okul, ahır, duvar, mezarlık gibi yapılarda kullanıldığını, bu nedenle köyün açık hava müzesini andırdığını söyledi. 5 yıl süreyle Yozgat il genelinde yürüttükleri araştırma projesinin ana odağını klasik dönemlerin oluşturduğunu hatırlatan Sancaktar, tespit edilen tüm dönemler ve yerleşim tiplerinin belgelendiğini aktardı.

“TOPLAM 294 ALANDA ÇALIŞMALAR YAPTIK VE 87 YENİ YER TESPİT ETTİK”

Doç. Dr. Hacer Sancaktar, 5 yıllık çalışma kapsamında arkeolojik bir araştırma yaptıklarını söyleyerek şu bilgileri verdi:

“Beş yıllık bir yüzey araştırması projesi gerçekleştirdik, Yozgat’ta. 2017 yılında başlattık ve 2022 yılında bu çalışmayı tamamladık. Toplam 294 alanda çalışmalar yaptık, 87 yeni yer tespit ettik, bunların da tescilini yaptırmış olduk. Bu araştırma kapsamında özellikle bölgede Höyükler ve Tümülüsler yoğunluk göstermektedir. Höyükler dışında da yamaç, tepe üstü ya da düz yerleşim gibi yerleşimler de bulunmaktadır. Özellikle hem höyüklerde hem de yerleşimlerde tespit ettiğimiz seramiklere dayanarak özellikle kültürel devamlılığı anlamaya çalıştık. Höyükler de seramikler noktasında kültürel devamının uzun süre devam ettiğini tespit etmiş olduk. Bölge özellikle Tunç çağında önemli bir yerleşim alanına sahip, fakat Helenistik döneme gelindiğinde bu yerleşim alanı sayısı oldukça düşmektedir. Tekrar Roma dönemine geldiğimizde yerleşim sayısı artmaktadır. Roma döneminde bölgede kent dokusundan ziyade daha çok çiftlik yerleşim tarzı yerleşimler oldukça ön plana çıkmaktadır. Araştırmamız kapsamında Helenistik ve Roma dönemi yerleşimlerini tespit etmekti. Bugüne kadar Yozgat ili ve ilçelerinde kapsamlı arkeolojik çalışmalar gerçekleştirilmemişti. Bu nedenle de biz bu kapsamda bütün yerleşimleri belgelemek durumunda kaldık.”

“EVLERİN DUVARLARINDA KENTTEKİ YAPILARA AİT MİMARİ ELEMANLARI YA DA YAZITLARI GÖREBİLMEKTEYİZ”

Helenistik ve Roma dönemini baz alındığında Yozgat ilindeki en önemli yerleşimin Büyüknefes köyündeki Tavium antik kenti olduğunu vurgulayan Sancaktar, daha sonra şöyle konuştu:

“Tavium antik kentinde de 1997 yılından 2008 yılına kadar yüzey araştırmaları yapılmış ve daha sonra da bu araştırmalar sonlandırılmıştır. Onun dışında da günümüze kadar herhangi araştırma ya da kazı gibi çalışma yapılmamıştır. Tavium’un önemi özellikle antik kaynaklarda Strabon özellikle söz etmektedir. Bu noktada gerçekten önemli bir kent, fakat kentteki yapılara ait mimari elemanlar oldukça dağılmış durumda. Hatta günümüzde Büyüknefes köyündeki başta cami ve çeşme olmak üzere hemen hemen bütün evlerin avlu duvarlarında ya da evlerin kendi duvarlarında kentteki yapılara ait mimari elemanları ya da yazıtları görebilmekteyiz. Tavium Antik Kenti’ni özellikle Helenistik ve Roma dönemleri değil yerleşim tarihsel sürecine baktığımızda aslında Büyüknefes köyünde büyük kale ve küçük kale höyükleri olmak üzere de iki tane höyük bulunmaktadır. Bunlar da milattan önce özellikle dördüncü binden itibaren Büyük Nefes’in aslında Bizans döneminin sonlarına kadar yerleşim gördüğünü anlıyoruz. Bu bağlamda da Tavium Yozgat’ta gerçekten ön plana çıkan bir yerdir.”