Bu görüşme, Cumhurbaşkanı’nın Beyaz Saray’a 6 yıl sonra yaptığı ilk ziyaret olacak. Eski Başkan Joe Biden yönetimi, NATO üyesi olan Türkiye’nin Rusya ile yakın ilişkilerini gerekçe göstererek Ankara’yı Washington’dan uzak tutmuştu. Moskova’ya daha olumlu bakan ve Erdoğan ile daha yakın kişisel ilişkileri olan Trump yönetiminde Ankara, Washington ile daha iyi ilişkiler umut ediyor.
TRUMP’IN İLK DÖNEMİNDE İLİŞKİLER SOĞUKTU
Trump ve Erdoğan, her ikisi de kendi ülkelerindeki eleştirmenler tarafından giderek otokratik olarak görülüyor. İkili Trump’ın ilk döneminde inişli çıkışlı bir ilişki yaşamıştı.
Ancak Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşünden bu yana, geçmişte en büyük ikili gerilimin kaynağı olan Suriye konusunda Ankara ve Washington’un çıkarları uyuşmuş durumda. ABD ve Türkiye artık Suriye’deki geçici HTŞ yönetimini tamamen destekliyor.
‘ABD SOYKIRIMI SAVUNMAYI SÜRDÜRÜYOR’
ABD’nin müttefiki İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları konusunda ise iki ülke arasında keskin bir anlaşmazlık devam ediyor. Türkiye bu İsrail’in soykırımına karşı çıkarken ABD İsrail’i koruma politikasını sürdürüyor. Bu konu, Oval Ofis’te Reuters’ın analizine göre “dostane ve iş odaklı” geçmesi beklenen görüşmelerde potansiyel bir belirsizlik faktörü olarak öne çıkıyor.
22 yıldır Türkiye’yi yöneten Erdoğan, salı günü BM’de yaptığı konuşmada, “Gazze’deki barbarlığa karşı sesini yükseltmeyen ve tavır almayan herkes bu vahşetin sorumluluğunu paylaşır” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio daha sonra Fox News’e verdiği demeçte, Erdoğan da dahil olmak üzere dünya liderlerinin “ne söylemek istiyorlarsa söyleyebileceklerini, ancak sonunda bir şey yapılmasını istedikleri zaman Beyaz Saray’a geldiklerini” söyledi.
ABD YAPTIRIMLARI F-35 SATIŞLARINI ENGELLİYOR
Bu ruh hali değişikliği, karşılıklı övgülerde bulunan Trump ve Erdoğan’ın, Türkiye’nin Rus S-400 füze savunma sistemlerini satın alması nedeniyle Trump’ın 2020’de uyguladığı ABD yaptırımlarını aşmanın bir yolunu bulabileceği umudunu yeniden canlandırdı.
Türkiye, S-400’ler nedeniyle yasaklanana kadar F-35’lerin bu uçakların hem alıcısı hem de üreticisiydi.
Türkiye-ABD ilişkilerinde deneyimli eski Türk büyükelçisi Timur Söylemez, “ABD Kongresi’nden beklenen direnişe rağmen, her iki tarafta da siyasi irade varsa ve diplomatların bilinen tüm sorunları ele alan bir çerçeve üzerinde anlaşmalarına izin verilirse, Türkiye’nin F-35’leri satın alması için yeşil ışık yakılması düşünülemez değildir” dedi.
SAVUNMA SANAYİSİ ODAK NOKTASI OLACAK
Trump, toplantı öncesinde F-35 görüşmelerinin “olumlu sonuçlanmasını” beklediğini söyledi.
Erdoğan, F-35’ler ve Ankara’nın da istediği 40 adet F-16 jeti ile ilgili devam eden müzakereler dahil olmak üzere savunma sanayisinin, bölgesel savaşlar, enerji ve ticaret ile birlikte toplantının odak noktası olacağını söyledi.
Bir ABD’li yetkili, Washington’un son günlerde Türkiye’ye yapılacak birkaç satış için, mevcut filosunu güçlendirecek yeni F-16’lar da dahil olmak üzere, görüşmeleri kolaylaştırmak için kullanılan bir niyet beyanı taslağı hazırladığını söyledi.
F-16’LAR F-35 FİYATINI GEÇTİ
Yetkili, Türkiye’nin siparişinde F-16’larda gelişmiş ekipman ve modifikasyonlar talep ettiğini, bu da jetlerin standart bir F-35’ten daha pahalı olmasını sağladığını söyledi. Ancak F-35’ler taslak beyannameden çıkarıldı çünkü Türkiye’nin S-400’leri olduğu sürece ABD yasal olarak bu uçakları satamaz, diye ekledi.
Türk hükümet yetkilileri F-16’ların maliyeti hakkında hemen yorum yapmadı.
BOEING UÇAKLARI İLE İLGİLİ ANLAŞMA DA GÜNDEMDE
NATO’nun en büyük ikinci ordusu olan Türkiye, Orta Doğu, Doğu Akdeniz ve Rusya ve Ukrayna ile komşu olduğu Karadeniz’de artan tehditlere karşı hava gücünü artırmak istiyor.
Türkiye, F-16 ve F-35’lerin yanı sıra, 40 adet Eurofighter Typhoon da satın almak istiyor, bu da ABD’nin bölgedeki müttefikleri İsrail ve Yunanistan’ı rahatsız ediyor.
Toplantıda Trump’ın, Türk Hava Yolları’nın müzakere ettiği 200’den fazla uçağı satın alma anlaşmasını vurgulaması bekleniyor. ABD’li yetkili Reuters’a, görüşmelerin 787 ve 737 jet uçaklarını ve yaklaşık 10 milyar dolarlık GE, uçak motorlarını içerdiğini söyledi.
